Het effect van compressie kousen bij sporters

Compressiekleding: populair onder hardlopers

Compressiekleding (en vooral compressiekousen) zijn populair onder hardlopers en zie je regelmatig op straat en atletiekbaan voorbij komen. Er is veel variatie in compressiekleding, variërend van full-body suits tot rokken, broeken, sleeves en tubes. Hardlopers gebruiken vaak compressiekousen of -sokken, terwijl American football- en basketbalspelers vaak armsleeves dragen.

Compressiekleding wordt niet alleen tijdens het sporten gebruikt, maar is ook een populaire herstelmethode. Het gebruik ervan gaat al decennia terug en wordt traditioneel ingezet om oedeem (vochtophoping) te verminderen. De externe druk die door de kleding of een verband wordt opgebouwd, stimuleert de bloedcirculatie en voorkomt dat vocht in het weefsel ‘lekt’, waardoor het gemakkelijker wordt om het vocht weer af te voeren. Door deze effectiviteit wordt compressiekleding vaak gebruikt bij de behandeling van lymfoedeem, trombose en aderinsufficiëntie.

Een verbeterde bloedcirculatie en vermindering van oedeem kunnen ook voordelen bieden voor atleten. Een efficiëntere doorbloeding kan leiden tot een snellere afvoer van afvalstoffen, terwijl het verminderen van oedeem nuttig kan zijn om ontstekingen te verminderen.

Spierschade

Om spierschade te meten, gebruiken onderzoekers vaak bloedtesten om markers op te sporen die schade aangeven. Creatinekinase (CK) is een van die markers.

CK is een enzym dat verantwoordelijk is voor het omzetten van creatinefosfaat (CP) en adenosinedifosfaat (ADP) in adenosinetrifosfaat (ATP), dat vervolgens wordt afgebroken om energie voor spierfunctie te leveren. CK bevindt zich normaal gesproken in het spierweefsel, maar wanneer spieren beschadigd raken door intensieve training, komt CK vrij in de bloedbaan. Dit maakt het een objectieve manier om spierschade te meten, en daarom is het testen van bloed op CK een nuttige methode voor onderzoekers.

Compressiekleding en CK-niveaus

Studies die het effect van compressiekleding op CK-niveaus onderzoeken, laten wisselende resultaten zien. Sommige studies tonen een positief effect [6,9,10,20], maar de meerderheid van de studies ziet geen significant voordeel [1,3,7,15,16,21,23].

Hierdoor is het moeilijk te concluderen dat compressiekleding daadwerkelijk spierschade vermindert.

De invloed van compressiekleding op prestaties

Er is veel onderzoek gedaan naar de prestaties van atleten 1 tot 5 dagen na een zware training of wedstrijd. Onderzoekers lieten proefpersonen een zware excentrische, plyometrische of duurtraining uitvoeren, waarna ze compressiesokken, sleeves of shorts droegen. Dit werd vervolgens vergeleken met een controlegroep zonder compressiekleding.

Na 1 tot 5 dagen (afhankelijk van de studie) moesten de proefpersonen verschillende prestatiegerichte tests uitvoeren, zoals:

Korte sprints (10-20m)
Counter movement jump (CMJ)
1-km tijdrit
Maximale isometrische kracht

Net zoals bij CK-metingen leverden deze studies wisselende resultaten op. Sommige studies tonen een positief effect [8,9,10,12,14,17,20], maar de meerderheid ziet geen effect [1,2,3,5,6,11,15,19,21,22,23], en sommige studies tonen zelfs een negatief effect [2,7,11].

Positief effect op pijn

Wat pijn betreft, is er veel positief nieuws, omdat de grote meerderheid van de studies een positief effect op pijnperceptie rapporteert. Het maakt niet uit welke trainingssessie de proefpersonen hebben uitgevoerd—bijna elke sport en elk type training is in verschillende studies getest. Van excentrische en plyometrische training tot anaërobe en sportspecifieke inspanningen, ze tonen allemaal aan dat deelnemers die compressiesokken, -sleeves of -shorts dragen minder pijn ervaren.

Het mechanisme achter dit effect blijft echter onderwerp van discussie. Sommige onderzoekers schrijven het toe aan een geremde ontstekingsreactie en minder weefselschade [6,9,10,22], maar de meeste studies vinden hier geen bewijs voor [1,2,3,8,14,15,16,19,23].

Een andere theorie is dat compressiekleding vooral een mentaal effect heeft [15].

Daarnaast kan het ook worden verklaard door de gate-control theorie. Hierbij geeft de compressiekleding een constante prikkel aan de gevoelige A-delta vezels, wat leidt tot een overload aan signalen naar het ruggenmerg. Hierdoor ‘vergeet’ de hersenen als het ware de tragere C-vezel pijnsignalen, wat resulteert in een verminderde pijnsensatie.

Conclusie

Wil je pijn verminderen na een zware training? Dan kunnen compressiesokken, -sleeves of -shorts een prima optie zijn.

Maar het is onwaarschijnlijk dat ze helpen om spierschade sneller te herstellen [1,3,5,6,15,19,21,22,23].

Referenties: