Osteochondritis Dissecans

Patiëntenhistorie
Osteochondritis Dissecans (OCD) is een aandoening waarbij een stukje bot en het overliggende kraakbeen in een gewricht, vaak de knie, loskomt en zelfs volledig kan losraken. Dit kan leiden tot pijn, zwelling, en blokkering van het gewricht. OCD komt voornamelijk voor bij kinderen en adolescenten die actief zijn in sporten, maar kan ook bij volwassenen voorkomen.

Patiënten met OCD presenteren zich meestal met:
– Pijn in het aangetaste gewricht: Dit wordt vaak verergerd door fysieke activiteiten zoals lopen, rennen, of sporten.
– Zwelling: Het aangetaste gewricht kan opzwellen, vooral na inspanning.
– Gevoel van instabiliteit of blokkering: Soms kan een stukje bot of kraakbeen gedeeltelijk losraken, wat kan leiden tot een gevoel van blokkering in het gewricht.
– Stijfheid en beperkte bewegingsvrijheid: Patiënten kunnen moeite hebben met het volledig strekken of buigen van het gewricht.
– Knarsend geluid of gevoel: Dit kan ontstaan door losse fragmenten in het gewricht.

Risicoprofiel
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van Osteochondritis Dissecans verhogen:

– Leeftijd: OCD komt het vaakst voor bij kinderen en adolescenten in de leeftijd van 10 tot 20 jaar, vooral tijdens groeispurten wanneer de botten snel groeien.
– Geslacht: Jongens hebben een iets hogere kans om OCD te ontwikkelen, hoewel meisjes ook vatbaar zijn, vooral als ze actief zijn in sporten.
– Sporten met hoge impact: Sporten zoals voetbal, basketbal en gymnastiek, die veel springen en draaien vereisen, kunnen het risico op OCD verhogen.
– Familiegeschiedenis: Er kan een genetische component zijn, waarbij OCD vaker voorkomt in families met een voorgeschiedenis van gewrichtsproblemen.
– Anatomische afwijkingen: Afwijkingen in de structuur van het gewricht kunnen de druk op specifieke delen van het bot verhogen, wat kan leiden tot OCD.

Diagnose
De diagnose van Osteochondritis Dissecans wordt gesteld door middel van een combinatie van anamnese, lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek.

– Anamnese: De arts zal vragen naar de aard en duur van de symptomen, eerdere blessures, en de mate van fysieke activiteit. Belangrijke aspecten zijn pijn, zwelling en episodes van gewrichtsblokkade.

– Lichamelijk Onderzoek: Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts het gewricht bewegen om pijnpunten, zwelling, en beperkingen in de bewegingsvrijheid te beoordelen. Er kan ook gevoeld worden naar knarsende geluiden of klikken, wat kan wijzen op losse fragmenten.

-Beeldvorming:
– Röntgenfoto’s: Dit is vaak de eerste stap om OCD te diagnosticeren. Röntgenfoto’s kunnen gebieden van botafbraak en losse fragmenten in het gewricht laten zien.
– MRI (Magnetic Resonance Imaging): MRI biedt een gedetailleerder beeld van zowel het bot als het kraakbeen. Het kan helpen om de ernst van OCD te bepalen en of er sprake is van loszittende fragmenten.
– CT-scan (Computed Tomography): Dit wordt soms gebruikt om de locatie en omvang van de bot beschadiging preciezer in kaart te brengen.

Behandeling
De behandeling van Osteochondritis Dissecans hangt af van de leeftijd van de patiënt, de ernst van de aandoening, en of het botfragment loszit of nog vastzit.

Conservatieve Behandeling (Niet-chirurgisch)
– Rust en beperking van activiteiten: Het vermijden van activiteiten die druk uitoefenen op het gewricht kan verdere schade voorkomen en het genezingsproces bevorderen, vooral bij kinderen en jongere tieners.
– Fysiotherapie: Oefeningen gericht op het versterken van de spieren rondom het aangetaste gewricht kunnen helpen om de belasting te verminderen en de gewrichtsstabiliteit te verbeteren.
– Immobilisatie: In sommige gevallen kan het nodig zijn om het gewricht tijdelijk te immobiliseren met een brace of gips om het herstel te bevorderen.
– Medicatie: Pijnstillers zoals NSAID’s (bijv. ibuprofen) kunnen worden gebruikt om pijn en zwelling te verminderen.

Chirurgische Behandeling
Als conservatieve behandeling niet succesvol is, of als het botfragment loszit, kan een operatie nodig zijn. Enkele chirurgische opties zijn:
– Arthroscopische bevestiging: Als het fragment nog deels vastzit, kan het worden bevestigd met schroeven of pinnen om genezing te bevorderen.
– Verwijdering van losse fragmenten: Als het fragment volledig loszit en niet meer levensvatbaar is, kan het chirurgisch worden verwijderd.
– Bottransplantatie: In ernstige gevallen waarbij het bot is ingestort, kan een bottransplantatie nodig zijn om de functie van het gewricht te herstellen.
– Microfracture chirurgie: Hierbij worden kleine gaatjes in het bot onder het beschadigde gebied gemaakt om de groei van nieuw kraakbeen te stimuleren.

De hersteltijd varieert afhankelijk van de behandeling en de ernst van de aandoening. Kinderen en jongere tieners hebben vaak betere uitkomsten met conservatieve behandelingen, terwijl volwassenen vaker chirurgische ingrepen nodig hebben.

Preventie
Hoewel niet alle gevallen van Osteochondritis Dissecans kunnen worden voorkomen, zijn er maatregelen die het risico kunnen verkleinen:

– Juiste training en techniek: Zorg voor een goede sporttechniek en vermijd overbelasting van de gewrichten, vooral bij sporten met hoge impact.
– Regelmatige rust en herstel: Zorg voor voldoende rust tussen de trainingen om het herstel van het bot en kraakbeen mogelijk te maken.
– Spierversterking: Oefeningen die gericht zijn op het versterken van de spieren rond het gewricht kunnen helpen om de druk op de botten te verminderen.
– Vermijden van herhaalde stress op gewrichten: Herhaalde bewegingen die druk uitoefenen op dezelfde delen van het gewricht kunnen de kans op OCD vergroten, vooral tijdens groeispurten.
– Gezonde voeding en levensstijl: Een evenwichtige voeding rijk aan calcium en vitamine D kan bijdragen aan de gezondheid van de botten, wat vooral belangrijk is voor kinderen en adolescenten.

Conclusie
Osteochondritis Dissecans is een aandoening die vooral jongeren treft en kan leiden tot pijn, zwelling en gewrichtsblokkering door loszittende bot- en kraakbeenfragmenten. De diagnose wordt gesteld op basis van klinische symptomen en beeldvorming, zoals röntgenfoto’s en MRI. Behandelopties variëren van conservatieve maatregelen zoals rust en fysiotherapie tot chirurgische ingrepen bij ernstigere gevallen. Preventie richt zich op het vermijden van overbelasting van de gewrichten, met name bij jongeren tijdens hun groei, en het versterken van de spieren rond de gewrichten om de kans op OCD te verminderen.

Bron: Knee Pain and Mobility Impairments: Meniscal and Articular Cartilage Lesions, JOSPT 2010